بررسی تغییرات مکانی رواناب و رسوب مرتع ییلاقی نشو در استان مازندران

مطالعه تغییرات مکانی ویژگی‌های رواناب و رسوب و درک توزیع آن برای توسعه برنامه های‌ راهبردی حفاظت آب و خاک مفید است. در این پژوهش تغییرات مکانی ویژگی‌های رواناب و فرسایش خاک در مرتع ییلاقی نشو در استان مازندران بررسی شده است. در یک شبکه نمونه‌برداری متشکل از 110 نقطه در قالب شبکه سلولی منظم 30×30 مترمربعی در منطقه، اقدام به شبیه‌سازی باران با شدت ثابت 2 میلی‌متر بر دقیقه و تداوم 11 دقیقه در پلات 09/0 متر مربعی شد. نمونه‌های رواناب و رسوب برداشت و به آزمایشگاه منتقل شد و در آزمایشگاه بار رسوب و غلظت رسوب اندازه‏گیری شد. بعد از نرمال ‌سازی داده‏ها، تحلیل های آماری کلاسیک برای توصیف ویژگی‌های رواناب و رسوب و تحلیل های زمین‌آماری برای نشان دادن وابستگی مکانی آنها انجام شد. با استفاده از روش درون‌یابی کریجینگ نقشه توزیع مکانی این ویژگی‌ها تهیه گردید. نتایج آماری نشان داد از بین ویژگی‌های مورد مطالعه، آستانه شروع رواناب کمترین ضریب تغییرات (43/28 درصد) و بار رسوب، بیشترین ضریب تغییرات (75/93 درصد) را داشته است. مدل‌های مناسب برازش شده برای رواناب و رسوب مدل‌های کروی و نمایی بودند که جزو مدل‌های سقف‌دار هستند و نمایانگر وجود ساختار فضایی و وابستگی مکانی است. بر اساس نتایج حاصل از واریوگرافی، مشاهده شد که حجم رواناب و غلظت رسوب با 90/1010 متر بیشترین و رسوب با 831 متر کمترین دامنه تأثیر را در بین ویژگی های رواناب و رسوب داشته‌اند. با توجه به ساختار مکانی قوی متغیرها می‌توان بیان کرد که روش کریجینگ قابلیت بالایی در برآورد این متغیرها در نقاط نمونه‌برداری نشده و پهنه‌بندی آنها دارد.